Zdrowie

Choroby przenoszone przez krew: co warto wiedzieć i jak się chronić?

goldhand.com.pl

 |  cze 23, 2025

Choroby przenoszone przez krew to poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, które może prowadzić do tragicznych konsekwencji, takich jak marskość wątroby czy rak wątroby. W Polsce około 165 tysięcy osób zmaga się z wirusem zapalenia wątroby typu C, a na całym świecie liczba chorych na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B sięga 257 milionów. Zakażenia te są wywoływane przez wirusy, które mogą przenikać do organizmu w różnych miejscach – od szpitali, przez salony kosmetyczne, aż po gabinety dentystyczne. Zrozumienie dróg transmisji oraz ryzyk związanych z tymi chorobami jest kluczowe dla ochrony zdrowia i zapobiegania infekcjom.

Choroby przenoszone przez krew – co należy wiedzieć?

Choroby przenoszone przez krew stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia. Często wywołują je wirusy, takie jak HBV, HCV, HDV czy HIV.

Zakażenie następuje, gdy zanieczyszczona krew dostanie się do organizmu. Do takiej sytuacji może dojść w różnych okolicznościach, na przykład w trakcie zabiegów medycznych, kosmetycznych, a nawet w gabinetach dentystycznych.

Skutki tych infekcji bywają bardzo groźne i mogą prowadzić do poważnych powikłań, w tym marskości, a nawet raka wątroby.

Problem jest znaczący – w samej Polsce z wirusem HCV zmaga się 165 tysięcy osób, a na świecie aż 257 milionów cierpi na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B.

Na szczęście można znacząco ograniczyć ryzyko. Kluczowe jest przede wszystkim unikanie kontaktu z potencjalnie zakażoną krwią oraz zawsze upewnianie się, że używane narzędzia są w pełni sterylne.

Jakie są najczęstsze choroby przenoszone przez krew?

Krew może przenosić wiele poważnych schorzeń, wśród których najczęściej wymienia się wirusowe zapalenie wątroby typu B (znane jako HBV) i typu C (HCV) oraz HIV/AIDS. HBV i HCV to infekcje niezwykle rozpowszechnione – HBV dotyka miliony chorych na całym świecie i uważa się je za jedne z najgroźniejszych zakażeń. Oba wirusy atakują przede wszystkim wątrobę, prowadząc do jej poważnego uszkodzenia, co często skutkuje ciężkimi powikłaniami, takimi jak marskość czy nawet zwiększone ryzyko rozwoju nowotworu tego narządu.

Zupełnie inaczej działa wirus HIV. On skupia się na osłabianiu naszego układu odpornościowego.

Warto jednak pamiętać, że lista zagrożeń przenoszonych przez krew jest znacznie dłuższa. Chociaż występuje rzadziej, wirus Ebola to kolejny przykład wyjątkowo niebezpiecznego patogenu, który rozprzestrzenia się właśnie tą drogą.

Jakie wirusy wywołują choroby przenoszone przez krew?

Choroby przenoszone przez krew są najczęściej wywoływane przez wirusy.

W tej grupie kluczowe są:

• wirus zapalenia wątroby typu B (HBV),
• wirus zapalenia wątroby typu C (HCV),
• wirus HIV.

Wirus HBV w pojedynkę dotyka miliony osób na całym świecie. Wszystkie te patogeny, w tym również wirus Ebola, mogą przenosić się przez kontakt z zakażoną krwią.

O ile wirus HIV atakuje bezpośrednio ludzki układ odpornościowy, o tyle warto pamiętać, że wirus zapalenia wątroby typu B jest od niego znacznie bardziej zaraźliwy.

Jakie są drogi zakażenia i ryzyko infekcji?

Choroby przenoszone przez krew rozprzestrzeniają się głównie przez bezpośredni kontakt z zakażoną krwią lub preparatami krwi. Do najczęstszych dróg transmisji należą transfuzje, używanie wspólnych igieł, a także ryzykowne kontakty seksualne.

Prawdopodobieństwo zakażenia jest jednak bardzo zróżnicowane, w zależności od konkretnego patogenu i okoliczności, zwłaszcza w przypadku przypadkowego zranienia igłą.

Zagrożenie infekcją istnieje również podczas niektórych procedur, zarówno medycznych, jak i kosmetycznych. O skali problemu świadczy choćby fakt, że w samej amerykańskiej służbie zdrowia co roku odnotowuje się około 385 tysięcy przypadków przypadkowych ukłuć ostrymi narzędziami.

Jakie są metody profilaktyki chorób przenoszonych przez krew?

Aby chronić się przed chorobami przenoszonymi przez krew, warto pamiętać o kilku kluczowych zasadach profilaktyki:

• unikaniu ryzykownych zachowań, zwłaszcza w sferze seksualnej,
• zawsze używać wyłącznie jednorazowych igieł i strzykawek,
• pamiętać o szczepieniu przeciw WZW B – zalecanym zarówno dla małych dzieci, jak i osób z grup podwyższonego ryzyka,
• wczesnym wykryciu infekcji poprzez proste badania diagnostyczne,
• zawsze używać tylko własnych przedmiotów osobistych, takich jak maszynka do golenia,
• zachowaniu ostrożności przy udzielaniu pierwszej pomocy w przypadku kontaktu z krwią,
• niezwłocznym zgłoszeniu się do lekarza w przypadku potencjalnego kontaktu z chorą krwią.

Bezpieczeństwo zapewniają także placówki medyczne, które rygorystycznie przestrzegają zasad higieny. Warto wiedzieć, że krew przeznaczona do transfuzji jest zawsze dokładnie badana, aby była w pełni bezpieczna. Pamiętaj, jeśli doszło do potencjalnego kontaktu z chorą krwią, niezwłocznie zgłoś się do lekarza.

Jakie jest bezpieczeństwo transfuzji krwi i krwiodawstwa?

Bezpieczeństwo transfuzji krwi ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia pacjentów. Opiera się przede wszystkim na eliminacji groźnych czynników chorobotwórczych, takich jak wirusy WZW B, C czy HIV, oraz na rygorystycznych procedurach.

Kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa są kompleksowe działania, obejmujące:

• eliminację groźnych czynników chorobotwórczych, takich jak wirusy WZW B, C czy HIV,
• stosowanie rygorystycznych metod i procedur minimalizujących ryzyko zakażeń,
• przeprowadzanie szczegółowych badań krwi na obecność patogenów,
• dokładny wywiad z dawcą, pozwalający wykluczyć osoby z grupy ryzyka,
• wykorzystanie nowoczesnych sposobów przechowywania, przetwarzania i dystrybucji krwi, usprawniających cały proces,
• znaczenie honorowego oddawania krwi, gwarantującego jej stałą dostępność dla potrzebujących.

Pamiętajmy, że krew ratuje życie i jest nieoceniona w leczeniu wielu schorzeń. Dzięki tym wszystkim kompleksowym działaniom ryzyko związane z transfuzjami zostało znacznie zredukowane, zwłaszcza w krajach rozwiniętych.